آزمون یا تست عبارتست از وسیله ای که به روش علمی تهیه شده و برای اندازه گیری عینی استعدادها و تواناییهای فردی به کار می رود. نقش اصلی هر آزمون روانی اساساً اندازه گیری تفاوتهای فردی یا تفاوتهایی است که در فرد بخصوصی در مواقع مختلفی دیده می شود.
این امر که شرایط اجرای آزمون تا چه اندازه می تواند نتایج آن را تحت تاثیر قرار دهد، نکته ای است که باید مورد توجه خاص قرار گیرد. تحقیقات نشان می دهد که عوامل بی شمار ظریفی ممکن است نمرههای آزمونهای توانایی و شخصیتی را تحت تاثیر قرار دهند. مثلاً اجرای آزمون توسط شخص ماهر یا فرد کم اطلاع، تفاوت معنی داری را در نتایج آزمونها به وجود می آورد.
صلاحیت و آمادگیهای متعددی لازم است تا شخص بتواند آزمایشهای روان شناختی را انجام دهد. کاربرد آزمونها فنی است که تنها از طریق آموزش منظم و طولانی کسب می شود. انتقال این فن به افراد دارای صلاحیت را نیز فقط باید مراکز علمی بر عهده بگیرند.
آندره ری روانشناس سوئیسی، در مورد لزوم آموزش شغلی اجراکنندگان آزمونها چنین می نویسد: « همه مردم می توانند رادیوگرافی یاد بگیرند، زیرا رادیوگرافی نوعی فن عکاسی است. اما، برای تشریح، تفسیر و اخذ حداکثر نتیجه از عکس، وجود متخصصان با تجربه لازم خواهد بود در مورد تشخیص به کمک آزمونهای روانی نیز تفسیر بعضی نتایج خاص هم آسان به نظر می رسد، لیکن پیچیدگی و دشواری تشخیص، در صورتی که بخواهیم سازمان ذهنی فرد را به طور عمیق تحلیل کنیم، همچنان به جای خود باقی خواهد بود.» برای جلوگیری از استفاده های نابجا از آزمونهای روانی، تعیین برخی ضابطه های علمی در مورد آزمونها و تفسیر نتایج آن ضروری است. رعایت این شرط که آزمونها توسط افراد واجد صلاحیت به کار روند، نخستین قدم در زمینه جلوگیری از به کارگیری نابجای آزمونهای روانشناختی است. اینکه اجراکننده آزمون واجد چه شرایطی باشد، بستگی به نوع آزمون دارد. مثلاً کاربرد صحیح آزمونهای انفرادی هوشی و اغلب آزمونهای شخصیت مستلزم گذراندن کارگاههای آموزشی یا دوره های کارورزی زیر نظر متخصصان است . در حالی که در مورد آزمونهای پیشرفت تحصیلی یا مهارت شغلی داشتن اطلاعات عمومی در زمینۀ روانشناسی کافی است.
منابع:
-۱ آزمون های روانی تالیف دکتر حمزه گنجی
-۲ روان آزمایی تالیف آناستازی، ترجمۀ دکتر براهنی